Çocuklarda Tırnak Yeme

                   Tırnak Yeme Nasıl Bir Davranıştır?

Tırnak yeme, yaygın bir stres azaltma davranışıdır. Herhangi bir stres, heyecan, sıkkın bir durum veya boş zamanında tırnağınızı ağzınızda bulursunuz. Ayrıca aileden öğrenilerek edinilen bir davranış olarak da başlayabilir. Tırnak yeme davranışı, parmak çıtlatma, burun çekme, saç yolma veya çekme, diş gıcırdatma gibi psikolojik alışkanlıklardandır.

Tırnak yeme; tırnağı, tırnak etini diş ile koparma ve kemirme eylemidir. Çocuklar genelde kopardıkları tırnağı yemezler.

Tırnağınızı ne zaman yemeye başladığınızı fark etmezsiniz. Okuma, televizyon seyretme, telefonda konuşma gibi bir aktivite içindeyken bu davranışı düşünmeden tırnak yersiniz. Tırnak yeme davranışı, tırnağın etrafındaki kütikülü ve yumuşak dokuyu ısırmayı da kapsar. 

                                          Kimler Tırnak Yer?

·         Her yaştan insan tırnak yer. Yaşları 10-18 arasındaki çocukların yarısı tırnaklarını en az bir kez yemiştir. Tırnak yeme en çok ergenlikte artar.

·         18-22 yaşındaki genç erişkinler tırnaklarını yer. 30 yaşında doğru insanların çoğu tırnak yemeyi bırakır, az bir kısmı yetişkinlikte de tırnak yemeye devam eder. 10 yaşından sonra erkekler kızlardan daha fazla tırnak yeme alışkanlığındadır.

Çocukluk çağında 2-3 yaşından sonra tırnak yeme davranışı başlar. Çok nadir olarak 5 aydan sonraki erken dönemlerde de görülebilir. Bu dönemler bizim oral dönem dediğimiz elini ağzına götürme, parmak emme, tırnak yeme gibi davranışların doğal olarak yaşandığı bir dönemdir. Çocuk çevreyi kendi vücudunu öğrenmeye ve çevreyle etkileşime girerken bazen zorlanır, bazen kendi vücudunun bir bölümünü oyalamak, rahatlık ve güvenlik duyma gereksinimleri ile tırnak yemeye başlayabilir.  

             Tırnak Yeme Nasıl Alışkanlık Haline gelir?

--Ailelerin çocuğun davranışlarını düzeltmeye, kontrol etmeye çalıştığı bu yüzden elini ağzına almaması, tırnak yememesi için de uyarıların başladığı bir dönemdir ayrıca da…Uyarılan ve dikkatin bu davranış üzerine yoğunlaştığını hissetmesi üzerine de çocukta tırnak yeme davranışı pekişmeye ve bir alışkanlık haline gelmeye başlayabilir.

  ‘Elini ağzını götürme kızım, pis olursun’

 ‘Ayıp ayıp elini ağzından çek’

‘Kötü çocuk olursun karnın ağrır’

‘Karnın mikropla dolar’

‘Elini ağzından çekersen /tırnak yemezsen sana hediye alıcam’

Gibi uyarılar maalesef hem kötü mesajlar içermekte, hem davranışın olumsuzluğunu fazla abartarak çocuğunuzdan istediğiniz davranışı anlamamasına neden olmaktadır.

Yani kısacası bu cümleleri tekrarlıyorsanız maalesef çocuğunuzun tırnak yemesini kesmiyor hatta bu davranışın pekişmesini sağlıyorsunuz.

-- İlk başta uyarılıp sonra serbest kalan çocuklar ilgi çekmek için tırnak yemeye veya elini ağzına almaya devam etmektedir. Yani bazen çocuklar ailelerinin ilgilerini çekmek için bu davranışı devam ettirirler.

--Bir başka nedeni de çocuğun ve ailenin hayatını etkileyen duygusal olaylar tırnak yeme davranışlarının başlamasına neden olabilir. Mesela; annenin işe başlaması, yeni bir kardeşin olmasıyla ilginin bölünmesi, azalması, sevdiği birinin hastalanması veya kaybı, anne babanın boşanması, evde anne-babanın kavgalarına maruz kalmak, ailenin baskıcı eleştirel tutumu, okula başlamayla birlikte ders başarısızlığı, arkadaşlarına uyum sağlayamama…gibi.

--Tırnak yeme davranışı ergenliğe geçişle birlikte de başlayabilir. Sosyal, duygusal, fiziksel, içsel birsürü alanda değişimler yaşayan çocuk kendini rahatlatma davranışı olarak tırnak yeme davranışına başlayabilir. Derslerle ilgili kaygıları olması,  sınav kaygısı, çekingenlik, akranlarıyla ve ailesiyle sorun yaşayan çocuk bu dönemde tırnak yeme davranışı gösterebilir.

--Ailede tırnak yenmesi çocuğun bu davranışı rol model olarak alması yönden bu davranışın tetikleyicisi olabilmektedir. Çocuğu tırnak yiyen ailelerin çoğunda anne,baba, dede ,amca kardeşlerde de bu davranışın olduğunu bilmekteyiz. Hatta bazı çalışmalarda bu davranışların genetik olarak da geçtiği hakkında çalışmalar bulunmaktadır.

                        Tırnak Yeme Nasıl Azaltılır/Kesilir?

·        Erken yaşta başlayan tırnak yemelerde bu davranış üzerine durulmamalı, uyarılmamalıdır. Ailede uyaran varsa uyarmaması yönünden bilgilendirilir.

·        Bu davranışın üzerine durmak, çocukla inatlaşmak, azarlamak, ödüllendirmek, eline vurmak ve bu durumdan rahatsız olduğunuzu belli etmek (davranışlarımızla istemeden) gibi tutumlar bırakılmalı.

·         Hangi zamanlarda elini ağzını aldığı gözlenerek o vakitlerde çocuğun elini, ağzını oyalayacak başka ilgi veya davranışlar kazandırılabilir. Yatağa yatarken oyuncağa sarılması, televizyon seyrederken meyve yedirmek, sakız çiğnetmek, eline ip vererek oyalatmak, gibi. Ancak yerine koyulan davranışın kazanılması ve eski davranışın bırakılması için zamana ihtiyaç vardır, bunu unutmayın.

·        Çocuğunuzun tırnak yemeyle birlikte diğer inatlaşma davranışları yani ebeveyn-çocuk ilişkilerinde problem varsa çocuk psikiyatristi veya psikologlarla başvurularak iletişimin artırılması ve ilişkinin düzenlenmesi adına tavsiyeler veya görüşmeler gerekebilir.

·        Tırnak yeme ile birlikte çekingenlik, okulda kendini gösterememe, derslerde problem yaşama, hırçınlıkları, uyku iştah problemleri varsa en yakın çocuk psikiyatrisi uzmanına başvurup altta yatan durumların tespiti ve tedavisi  yapılmalıdır. Çocuğunuz depresyon, kaygı bozukluğu, dikkat eksikliği, hiperaktivite sendromu, algılama güçlüğü çekiyor olabilir.

·        8-10 yaşını geçmiş çocuklarda tırnak yeme davranışı için sadece çocukla birlikte davranışın sıklığı, bu davranışla ilgili düşündükleri, aldığı tepkiler, kendini ifade becerisinin artırılması ve davranışın yerine başka davranışlar koyma şeklinde hem bilişsel hem de davranışsal terapi uygulamaları işe yarayabilir.

·        Son aile ve çocuk; tırnak yemenin çocuk için ve kişi için normal bir davranış olduğunu anlaması ve kendisindeki bu davranışın normal olduğunu fark etmesi en önemli tedavi adımıdır.

                                                                                 Uz.Dr. SELCEN ESENYEL

                                                                                Çocuk Ve Ergen Psikiyatristi 

                                                                               Derince Eğitim ve  Araştırma Hastanesi