Okul başlarken..Okul korkusu

       Hepimiz okullar başlarken, bahçede oynayan, koşuşturan çocuklar görürken anasınıfı ve ilkokul çocuklarının okula aileleriyle gözü yaşlı bir şekilde geldiklerine tanık oluruz. İlk haftalarda okula gitmekten korkma, sınıfa tek girememe, evde kalmayı tercih etme gibi davranışları olan çocukların ailelerinin desteği ve öğretmenlerinin anlayışlı ve kabulcu tutumuyla bu durumların giderek azaldığını görürüz.

Her çocuğun okula uyum süreci farklı olabileceğinden dolayı ilk zamanlarda ailelerinin çocukların sınıflarına alışıncaya kadar birlikte girmeleri, tedricen ayrılmaları, öğretmeni ve diğer sınıftaki çocuklarla tanışması, okulda yapılan faaliyetlerle azalırken, % 2-5 ‘inde okula gitmekten kaçınma devam etmektedir.

Birkaç hafta geçmesine rağmen hala anneden ayrılmakta zorlanıyor, anneyi sürekli okulda istiyor, sınıftan çıkma, okuldan kaçma gibi şikayetleri varsa bu çocuğun ve ailenin yardıma ihtiyacı olduğunun sinyalleridir. Okul saati yaklaştıkça başlayan karın ağrısı, başağrısı, mide bulantıları, okula gelmeyle birlikte ağlama, hırçınlık, öfke nöbetleri ile kendini gösteren durumda okul korkusu (fobisi)nden söz ediyoruz. Bu çocuklarda uyku problemleri, iştahsızlık, huzursuzluk, sinirlilik, alınganlık, okul faaliyetlerine ilgisizlik görülebilmekte. Bu durumda aile öğretmenle birlikte işbirliğine girmeli ve uzman yardımı almalıdır. Bazı çocuklarda öğretmen ve ailenin yerinde tutumlarıyla giderek bu şikayetler azalır. Öğretmen ve aileler çocukları okul korkusu yaşadıklarında şu tutumlar işe yarayabilir:

    -Okulla ilgili onları neyin kaygılandırdıklarını bulmak ve bu konuda onları anlayarak destek olmak.

    -Korkularına rağmen okula gitme konusunda ödün verilmemeli, tüm aile bireyleri tutarlı olmalı. Okula gitme zamanı geciktirilmemeli.

    -Mutlaka hergün okula bir şekilde gidilerek okul bahçesinde durması, 1 saat kalması, okul ödevini alması gibi çocuğa göre yapabileceği başlangıçlarla basamak basamak okula alışması sağlanır.

Burda öğretmenin tutumu da çok önemli yer tutmaktadır. Korkutmadan kabullenici, anlayışlı tutum çocuğun bu yeni ortama ayak uydurmasını sağlayabilir.

Genel olarak okul fobisi yaşayan çocuklarda tam tersi bu okul kaygısına ek olarak ailenin ciddi baskısı, tehditleri, alay edilmesi, yargılanma tutumlarıyla okul fobisi daha da kronik hale gelmektedir. Ve bu aşamadan sonra çocuk ve aile bir bütün halinde ele alınarak sorun çözülmelidir.

Okul fobisi yaşayan çocukların ebeveynlerinin aşırı koruyucu tutumda oldukları, aile içi iletişim sorunları olan, boşanma, kardeşin evde kalması, kardeş kıskançlığı, ailede kaza, ölüm, ebeveynlerden birinin dışarda olması gibi sorunları olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu sorunların konuşulması, çözülmesi, aileye destek verilmesi, çocuğun okula bazı davranışçı yöntemlerle tekrar gönderilmesi, altta yatan depresyon, genel kaygı, sosyal kaygı, ayrılma bozukluğu gibi bozuklukların tedavisiyle çocuğun okula gitmesi sağlanır.

Bazen ortaokula veya liseye başlayan çocuklarda okula gitmek istememe, okul reddi, okuldan kaçma gibi şikayetler görülebilir. Bu tür durumlarda ergenlerde depresyon, okulda arkadaşlık problemleri, derslerde başarısızlık gibi nedenler araştırılmalı ve ona göre uygun yaklaşım ve tedavisi planlanmalıdır.

Çocuğunuzun okula uyumunu sağlamak için yapabilecekleriniz;

-Okul başlamadan en az bir hafta öncesinden uyku düzenini okula göre ayarlamaya başlamak.

-Gideceği okulu, bahçeyi, öğretmenini göstermek, okulda yapacaklarını, arkadaş edineceğini söyleyerek nasıl bir ortamla karşılaşacağını hazırlamak.

-Okulla ilgili neler hissettiğini sakin bir ortamda sormak.

-Evin adres ve telefonunu ezberletin. Yabancılara karşı dikkatli olmasını önerin.

-Okuldaki kurallar, arkadaş edinme ve kibar davranma konusunda konuşun ve örnek olun.

Tüm saygıdeğer öğretmen ve sevgili öğrencilere sağlıklı, başarılı bir eğitim öğretim yılı diliyorum.

                                                                             Dr. Selcen ESENYEL

                                                                             Çocuk ve Ergen Psikiyatristi

                                                                             İzmit Seka Çocuk Hastanesi